عسل، شهدي غليظ، شيرين و چسبناك است كه توسط زنبورهاي عسل و از شهد گياهان و گل ها بدست مي آيد. بسته به نوع گل و گياهي كه زنبور عسل، شهد آن را جمع آوري مي كند و همچنين نوع زنبور، انواع مختلفي از عسل ها توليد مي شود. بهترين عسل ايران حتي به سراسر دنيا هم صادر مي شوند. اگر دقت كرده باشيد مي دانيد كه رنگ، عطر و بو عسل هاي مختلف با يكديگر متفاوت است. در واقع بسته به اينكه آن عسل از چه نواحي به دست آمده است مشخصات عسل طبيعي نيز به همان نسبت فرق مي كند. عسل ماده اي مغذي و پر انرژي است كه حتي براي درمان بسياري از بيماري ها همراه با ديگر مواد غذايي مصرف مي شود.

بهتر است در توضيح كاملي از عسل ها، آن ها را به دو نوع عسل تك گل و عسل چند گياه طبقه بندي كنيم:

بهترين عسل ايران كدام شهر است؟

عسل تك گل

چنانچه عسل، توليد شده يك منطقه از كشور باشد كه داراي پوشش گياهي منحصر به فرد از يك نوع گل خاص است، در اين صورت آن نوع عسل فقط در آن منطقه توليد مي شود. مانند عسل كنار يا همان عسل سدر كه بيشتر در جنوب كشور توليد مي شود يا عسل مركبات كه هم در باغات مركبات شمال و هم جنوب ايران توليد مي شود و يا عسل زرشك وعسل عناب كه در خراسان جنوبي توليد مي شود.

اما در موارد ديگر، برخي گياهان هم در بسياري از نقاط كشور مي رويند و عسل آن ها نيز در مناطق زيادي از كشور توليد مي شود مانند عسل گون، عسل آويشن،عسل اسطوخودوس، عسل يونجه كه به  اين عسل ها عسل تك گل مي گويند. لازم به ذكر است كه منظور از عسل تك گل، عسلي است كه پوشش گياهي غالب منطقه توليد آن از همان گل بوده است و زنبور بيشتر از شهد آن گل استفاده كرده است. در واقع احتمال اينكه زنبور در اين بين از گل هاي ديگر هم تغذيه كرده باشد، وجود دارد.

عسل چند گياه

منظور از عسل چند گياه عسل هايي هستند كه در مناطقي توليد مي شوند كه پوشش گياهي منطقه از گياهان مختلف است و حجم پوشش يك گياه خاص نسبت به بقيه بيشتر نيست يا آنقدر بيشتر نيست كه عطر و طعم آن غالب شود.

تشخيص عسل خوب

بهترين عسل، عسلي است كه زنبور آن، زيستي طبيعي و بدون دخالت انسان داشته است. اين زنبور در كوهستان‌ ها، شكاف صخره‌ ها و درخت‌ها، لانه ساخته و كارخانه عسل‌سازي خود را بدون مراقبت و دخالت انسان شكل مي‌دهد. عسل خوب و با كيفيت براي استفاده معمول، عسلي است كه زنبور آن را زنبورداران پرورش مي‌دهند و آن را در كندوها و اقليم‌هاي مناسب نگه‌داري مي‌كنند و زنبور با تغذيه طبيعي، به تهيه عسل اقدام مي‌كند.

نكته قابل ذكر در رابطه با عطر و طعم عسل اين است كه عطر و طعم عسل مانند رنگ آن، متناسب با گياهي است كه زنبور از آن تغذيه كرده است. بي طور كلي، رنگ و طعم عسل تا حدودي به هم وابسته اند. به بيان ديگر، معمولا عسل هاي روشن طعم ملايم و عسل هاي تيره طعم تند دارند. طعم عسل بيشتر به ذائقه مصرف كننده بستگي دارد و ممكن است بسياري از طعم ها كه در يك منطقه يا براي برخي افراد مطلوب هستند در منطقه اي ديگر و براي برخي ديگر از افراد مطلوب نباشد.

بهترين عسل ايران براي كدام منطقه است؟

عسل وحشي جنوب

عسل وحشي جنوب را مي توان در مناطقي مانند جزيره هاي قشم و كيش خريداري كرد. اين زنبور هاي عسل، كندوي خود را در ميان درختان جنگل هاي حرا مي سازند و از گونه هاي گياهي خاص منطقه تغذيه مي كنند. به همين دليل طعم اين نوع عسل بسيار خاص بوده و مزه اي بين شيريني و كمي شوري دارد. در منطقه جنوب، همچنين عسل وحشي كوهي يافت مي شود. از جمله عسل هايي كه به هيچ عنوان شكرك نمي زند، مي توان به عسل وحشي كوهي جنوب اشاره كرد.

عسل زرشك و عسل عناب

چنانچه به مناطق خراسان جنوبي و شهرهايي مانند بيرجند و فردوس سفر مي كنيد، حتما اين دو عسل را امتحان كنيد. عسل زرشك در ماه هاي اول سال توليد مي شود و جزو عسل هايي است كه رنگ قهوه اي تيره متمايل به سياه دارد. عسل عناب تازه را نيز در اواخر تابستان مي توانيد خريداري كنيد. اين عسل نيز رنگ قهوه اي كهربايي دارد. به دليل منطقه آب و هوايي، غلظت اين نوع عسل بسيار بالا بوده و در نتيجه مواد مغذي فراواني دارد.

عسل مركبات

با سفر به استان هاي مازندران، گيلان، فارس، كرمان و هرمزگان مي توانيد طعم عسل مركبات را بچشيد. عسل مركبات از ميوه هايي همانند پرتقال، نارنگي، ليمو شيرين، گريپ فروت، نارنج، ترنج، بالنگ، كام كوات و بطاوي تهيه مي شود. اين نوع عسل براي افرادي كه ويتامين C بدن آن ها كم است، بسيار مفيد است. در نتيجه، در ميان عسل هاي متنوع بازار، عسل مركبات براي درمان سرماخوردگي انتخابي فوق العاده مي باشد.

عسل كوهي

زنبورهاي عسلي كه در دامنه كوه ها زيست مي كنند و از گياهان كوهي تغذيه مي كنند، عسل كوهي مغذي را توليد مي نمايند. در ميان بهترين عسل هاي ايران مي توان عسل هاي كوهي را كه در ميان كوه هاي آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي و در كل در شمال غرب و غرب كشور تهيه مي شوند نام برد. البته چون وسعت دامنه ها و ارتفاعات ايران بسيار است، عسل سبلان و عسل دامنه هاي كردستان هم عسل هاي كوهي مرغوبي به شمار مي آيند.

عسل گشنيز

عسل گشنيز در نواحي غربي ايران برداشت مي شود. عسل گشنيز طبيعي داراي ساكاروز كمتر از ۲ درصد است و گاهي اين عدد به كمتر از ۱ درصد نيز مي رسد. در ايران در شهرهايي كه نام مي بريم، عسل گشنيز خالص و مرغوب در حجم بالا توليد مي شود: نهاوند در استان همدان، صحنه در استان كرمانشاه و كنگاور در استان كرمانشاه

عسل يونجه

عسل يونجه در كشور ما در مناطق مركزي برداشت مي شود. گل هاي يونجه در دماي بالا باز هستند و بنابراين امكان برداشت اين نوع عسل در بسياري از نقاط كشورمان وجود ندارد. اگرچه در برخي از شهر هاي استان فارس عسل يونجه برداشت مي شود اما بيشترين ميزان برداشت اين نوع عسل در نواحي اطراف قم است. فاصله بين قم تا گرمسار نيز به دليل وجود يونجه زارهاي وسيع، مستعد براي توليد عسل يونجه است.

عسل كنار

مناطق برداشت عسل طبيعي كنار در ايران، بسيار وسيع است. بخش هايي از خوزستان مثل شهرهاي انديمشك، ايذه و مخصوصاً دزفول و شوشتر، بخش هايي از استان بوشهر مثل برازجان و خورموج و بخش هاي وسيعي از استان فارس كنارخيز محسوب مي شوند. در استان هاي ايلام و هرمزگان نيز برداشت عسل كنار را شاهد هستيم. اما بهترين عسل كنار ايران در شهرهايي كه ذكر مي شوند در استان فارس برداشت مي شود: كازرون،فراشبند،فيروزآباد و ميماند. 

عسل آويشن

اگرچه بسياري از زنبورداران ادعا مي كنند كه عسل آويشن خالص برداشت مي كنند، اما در واقع چنين نيست. آويشن، در مناطق كوهستاني وسيعي يافت مي شود، اما امكان برداشت عسل آويشن خالص و با كيفيت فقط در برخي نواحي وجود دارد. بهترين عسل آويشن ايران در شهرهايي كه نام برده مي شوند برداشت مي شود: فيروزكوه، دماوند، قزوين و طالقان. شايد در شهرهاي ديگر ايران نيز امكان برداشت عسل آويشن باشد اما از نظر كيفيت در سطح پايين تري قرار دارد.

 منبع: دكتر هاني